[Onderzoek] ‘Gebruik TikTok vervijfvoudigd en meer stijgend sociale mediagebruik onder jongeren’ #mediawijs
Het gebruik van sociale media is in het coronajaar 2021 sterk toegenomen. Door het gebrek aan fysiek contact worden sociale media intensiever gebruikt. In het jaarlijks onderzoek van Newcom worden de trends en ontwikkelingen in het sociale mediagebruik onder de Nederlandse bevolking bekeken en deden 7000 Nederlanders van 15 jaar en ouder mee. Teddie Meijer heeft de sterke groei van sociale media onder jongeren bekeken.
De stijgende populariteit van TikTok
Het aantal Nederlandse TikTok-gebruikers is in het afgelopen jaar flink gestegen. Van 0,7 miljoen gebruikers naar 1,7 miljoen; een groei van maar liefst 149 procent. Vooral veel jongeren zitten op de sociale media-app. Uit de resultaten van het jaar 2020 bleek dat er 425.000 TikTok-gebruikers zijn van 6 tot en met 14 jaar. Opmerkelijk, want er geldt een officiële leeftijdsondergrens van 13 jaar op de app. Volgens de wet mag er namelijk geen persoonlijke informatie online gedeeld worden zolang je geen 13 jaar oud bent.
Dit jaar is het gebruik van TikTok onder jongeren vervijfvoudigd. De app is zelfs zo populair dat het inmiddels Facebook heeft gepasseerd. Deze ontwikkeling verbaast mij niet; TikTok creëert immers veel kansen voor jongeren tijdens de lockdown. TikTok-gebruikers motiveren elkaar om creatief en actief te zijn door middel van challenges. In deze challenges worden gebruikers uitgedaagd om samen te tekenen, te dansen of een grap uit te halen. Het sociale media-platform brengt in de pandemie saamhorigheid onder jongeren. Zo blijkt uit het onderzoek Safer Internet Day 2021 dat jongeren sinds corona niet vaker te maken hebben met negatieve ervaringen op internet, zoals online seksueel misbruik en cyberpesten. Veel jongeren ervaren de sfeer op sociale media ook als positiever.
De andere kant van TikTok
Naast de vele kansen brengt TikTok ook risico’s met zich mee, met name in het gebruik van kinderen. Volgens de Consumentenbond worden jonge gebruikers onvoldoende beschermd. Op de app wordt kindonvriendelijke content gedeeld, zoals gewelddadige en seksueel getinte filmpjes.
Ook vindt de Consumentenbond het niet kunnen dat TikTok video’s zonder toestemming kan gebruiken en delen. Dit doen ze ook nog eens zonder er iets voor te betalen. TikTok zegt verantwoordelijkheid te nemen door de profielen van gebruikers jonger dan 16 jaar standaard op ‘privé’ te zetten en hebben ze hun privacyvoorwaarden begrijpelijker gemaakt voor jongeren. Ik vraag mij af of TikTok nog verder iets gaat doen tegen cyberpesten of het aansporen van reclames. Kinderen worden namelijk vaker misleid door TikTok-influencers om (gesponsorde) producten te kopen. Zo dagen populaire influencers hun volgers uit om content te creëren rondom specifieke producten. Maar voor de jonge gebruikers is meestal niet duidelijk dat dit een commercieel doel heeft. Voor meer informatie over sluikreclame raad ik (Teddie Meijer) aan om het dossier reclame en beïnvloeding te lezen.
Het huis opknappen met Pinterest
TikTok en Pinterest zijn dit jaar de winnaars qua aantal gebruikers. Pinterest is van 3,5 miljoen gebruikers gestegen naar 3,9 miljoen. De visuele zoekmachine zit boordevol met inspirerende afbeeldingen en filmpjes. Tijdens de pandemie gebruiken mensen Pinterest voor inspiratie om het huis op te knappen. Verder biedt het platform vele recepten, knutsel-ideeën, mode, sporttips en andere creatieve instructies.
In het onderzoek komt niet naar voren onder welke leeftijdscategorie de app het meest gebruikt wordt. In een eerder artikel van Chris Schoonens blijkt dat Pinterest-gebruikers vooral vallen binnen de oudere doelgroep. Zelf gebruik ik Pinterest regelmatig om inspiratie op te doen voor mijn opleiding zoals het opzoeken van grafische ontwerpen. Mijn klasgenoten gebruiken ook Pinterest en vinden het een handige app om moodboards mee te maken. In ieder geval biedt het platform inspiratie voor jong en oud.
WhatsApp meest gebruikt
WhatsApp staat dit jaar weer op nummer één in Nederland, met 12,4 miljoen gebruikers. Vorig jaar bleek WhatsApp een onmisbare status te hebben. Van de gebruikers tussen de 15 en 19 jaar vond 46 procent WhatsApp het meest belangrijke platform en onder de gebruikers van 20 tot 39 jaar zelfs 63 procent.
Lees hier verder!
Via Nationale Mediaonderzoek onderzoek NEWCOM, 2020-2021/Teddie Meijer van Mediawijsheid.
