Villamedia: ‘Influencer versus Journalist’

Commissariaat voor de Media: ‘Ook Nederlandse microinfluencers komen onder mediatoezicht’
In de wereld van sociale media gelden andere spelregels dan in de journalistiek. Terwijl journalisten zich houden aan wederhoor, context en feiten, kiezen invloedrijke individuen met veel volgers steeds vaker voor hun eigen podium. Dat bleek onder andere uit het voorbeeld van voetballer Redouan El Yaakoubi. Na aandacht van programma’s en onderzoeksjournalisten over zijn stichting, publiceerde hij zelf een video. Dat roept de vraag op: wat gebeurt er als sociale media de journalistiek overstijgen?
Ruim 1600 kijkers volgden de première van zijn 43-minuten durende YouTube-video ‘BLIJ’. Daarin gaf El Yaakoubi zijn kant van het verhaal, speelde telefoongesprekken af en bekritiseerde redacties voor zogenaamd ‘knip-en-plakwerk’. Volgens hem hadden velen hem afgeraden mee te werken aan een uitzending. Zijn eenmalige telefonisch interview wekte juist nieuwe vragen op, waarna hij besloot geen verdere medewerking te verlenen.
Een opvallend detail: de redactie ontving per ongeluk een factuur van bijna €5.869 voor zijn mediatraining in verband met het programma, terwijl hij uiteindelijk niet meewerkte.
In zijn video sloot El Yaakoubi af met een uitnodiging aan journalisten om in gesprek te gaan over sociale media, nepnieuws en de impact van verhalen. Juist die positie symboliseert de spanning: hij weigerde journalistiek in gesprek te gaan en koos ervoor zijn verhaal via eigen kanalen te verspreiden – buiten de journalistieke kaders. Voor sommige volgers bevestigt dit dat media niet te vertrouwen zijn.
Mediawijsheid
Volgens critici is deze ‘vlucht naar voren’ vooral een teken van gebrek aan mediawijsheid. Reacties op sociale media laten een verdeeld beeld zien: sommigen verdedigen de journalistiek en wijzen op het ontbreken van openheid, anderen zetten vraagtekens bij de betrouwbaarheid van media. Influencers tonen hun steun met emoji’s en lovende woorden over El Yaakoubi’s houding.
Dit conflict laat zien hoe verhalen via sociale media, met emotionele kracht en zonder fact-checking, soms net zo zwaar wegen als diepgravend journalistiek onderzoek. Wederhoor – de kern van journalistieke verantwoordelijkheid – verliest terrein zodra volgers direct via onbevestigde versies worden bereikt. Journalisten proberen jongeren via TikTok en Instagram te bereiken, maar moeten concurreren met snelle, ongenuanceerde verhalen die beter passen bij de beleving van volgers.
Sommige redacties signaleren een trend: steeds vaker laten bronnen hun verhaal niet vooraf horen, maar reageren pas na publicatie. Toch blijven journalisten vasthouden aan hun journalistieke, juridische en redactionele principes.
Er is zorg over de jongere generatie, die voornamelijk nieuws via sociale media consumeert en minder vertrouwen heeft in traditionele media. Dat vraagt om een tweezijdige aanpak: jongeren moeten meer leren over journalistiek, en journalisten moeten beter begrijpen hoe jongeren media consumeren. In de strijd om aandacht wint vaak niet de waarheid, maar het verhaal dat het beste aansluit bij de beleving van het publiek.