Onderzoek naar de betrouwbaarheid van finfluencers

Onderzoek naar de betrouwbaarheid van finfluencers

Op sociale media groeit het aantal zogeheten finfluencers: mensen die via platforms als Instagram en YouTube beleggingsadvies geven. Vooral jongeren voelen zich aangesproken door hun toegankelijke stijl en motiverende boodschappen, zoals “werk aan je money mindset”. Volgens onderzoekers van de Universiteit Utrecht is er reden tot zorg. Finfluencers zijn financiële influencers die via social media tips en adviezen geven over beleggen. Met simpele taal en aanstekelijk enthousiasme trekken ze vooral jonge volgers aan. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) schat dat ruim 150 Nederlandse finfluencers samen meer dan 1,1 miljoen mensen bereiken. Hoeveel van hen daadwerkelijk beleggen op basis van deze adviezen is niet precies bekend. AFM zegt:

Onderzoek werpt kritisch licht op hun werkwijze

Onderzoekers Dirk Gerritsen en Anouk de Regt (Universiteit Utrecht) en Fidelya Çoban (ministerie van Financiën) analyseerden de adviezen van finfluencers en publiceerden hun bevindingen in het vakblad ESB. De titel van hun studie zegt al veel: Het opvolgen van finfluencer-adviezen kost je rendement. De conclusie? De adviezen leveren beleggers gemiddeld genomen minder op dan wanneer ze de markt zouden volgen.

Finfluencers vs. traditionele adviseurs

Hoewel het vertrouwen in klassieke beleggingsadviseurs afneemt, blijken finfluencers het er nóg slechter vanaf te brengen. Hun adviezen zijn zelden gebaseerd op grondige financiële analyse. In plaats daarvan laten ze zich leiden door trends en emoties zoals FOMO – fear of missing out. Niet zelden presteren de aandelen of cryptovaluta die ze aanprijzen na hun aanbeveling slechter dan het marktgemiddelde.

Wat zeggen de data?

De onderzoekers bestudeerden 453 adviezen van 21 Nederlandse finfluencers tussen 2018 en 2022. Wat bleek? Ze waren vooral enthousiast over aandelen en crypto’s die al een flinke stijging achter de rug hadden – precies het moment waarop professionele analisten meestal terughoudender worden. Dit wijst op zogenaamd kuddegedrag. Volgens de onderzoekers ontbreekt het veel finfluencers simpelweg aan de benodigde financiële kennis.

Wettelijke regels? Die worden vaak omzeild

Finfluencers vallen onder dezelfde wet- en regelgeving als reguliere beleggingsadviseurs. Zo moeten ze melden wanneer content gesponsord is, en een vergunning hebben van de AFM als ze beleggingsadvies geven. Veel influencers proberen dit te omzeilen met disclaimers als “dit is geen financieel advies”. Maar juridisch gezien blijft het verboden – zeker als hun volgers het wél als advies opvatten.

In maart 2025 kreeg online broker BUX een boete van 1,6 miljoen euro van de AFM. Reden? Het bedrijf werkte ongeoorloofd samen met 27 finfluencers om klanten te werven – in strijd met het provisieverbod.

De belangrijkste bevindingen uit het onderzoek:

• Lager rendement: Aandelen en crypto’s aanbevolen door finfluencers presteren onder het gemiddelde.

• Gebrekkige expertise: Adviezen zijn gebaseerd op hypes en emoties, niet op analyse.

• Risico op misleiding: Sommige influencers gebruiken mogelijk ‘pump-and-dump’-tactieken – verboden strategieën waarbij ze hun volgers aansporen om aandelen te kopen, terwijl ze zelf van plan zijn om die te verkopen.

De onderzoekers raden zowel jonge als oudere beleggers aan om deze adviezen kritisch te bekijken. Betrouwbare informatie van gevestigde financiële bronnen blijft de veiligste route. Tegelijkertijd adviseren ze traditionele analisten om sociale media actiever te gebruiken, om zo ook jongere doelgroepen op een verantwoorde manier te bereiken.

En dan nog dit: andere soorten finfluencers

Niet alle finfluencers richten zich op beleggen. Sommigen geven nuttige tips op andere terreinen. Denk aan Minke van Kuijen, beter bekend als ‘Gierige Gerda’, die online populaire en praktische bespaartips deelt. Binnen haar domein is ze een van de meest gewaardeerde stemmen van Nederland.