European Innovation Scoreboard: innovatiekracht Nederland
Op het European Innovation Scoreboard (EIS), met de prestaties van EU-landen op het gebied van onderzoek en innovatie, staat Nederland in 2023 op de vierde plek. Nederland behoort ook tot de kopgroep van innovatieleiders in Europa.
Nederland heeft zich gepositioneerd als een innovatieleider binnen de EU, samen met landen zoals Denemarken, Zweden, Finland en België. Een land wordt beschouwd als innovatieleider wanneer het meer dan 25 procent boven het EU-gemiddelde scoort.
Met een score van 28,7 procent voldoet Nederland ruimschoots aan deze criteria. Ten opzichte van het vorige jaar is de Nederlandse score met 0,7 procent gestegen, terwijl de gemiddelde score binnen de EU met 0,5 procent toenam. Desalniettemin is de voorsprong van Nederland op het EU-gemiddelde in de afgelopen zeven jaar afgenomen; in 2016 scoorde Nederland nog 31 procent boven het EU-gemiddelde.
Summary Innovation Index: top 5 en EU-gemiddelde, 2016-2023
Het European Innovation Scoreboard (EIS) meet de innovatiescore op basis van 32 indicatoren verdeeld over twaalf categorieën. Nederland scoort relatief goed (meer dan 50 procent boven het EU-gemiddelde) in de volgende categorieën:
- Onderzoeksysteem (‘Attractive research systems’)
- Verbindingen (‘Linkages’; publiek-private interactie en samenwerking bij innovatie door mkb-bedrijven)
- Menselijk kapitaal (‘Human resources’)
- Gebruik van informatietechnologie (‘Use of information technologies’)
- Digitalisering (‘Digitalisation’)
Nederland presteert echter minder goed dan het EU-gemiddelde in de categorieën bedrijfsinvesteringen (‘Firm investments’) en verkoopimpact (‘Sales impacts’), waarbij verkoopimpact vooral betrekking heeft op het commercialiseren van kennisintensieve en innovatieve producten. Dit suggereert dat Nederland sterk is in het ontwikkelen van kennis, maar minder effectief in het benutten ervan, wat bekendstaat als de ‘kennisparadox’.
Score op deelonderwerpen European Innovation Scoreboard: Nederland, Denemarken en EU, 2023
Uit gerelateerde grafieken blijkt dat Nederland op verschillende indicatoren vooruitgang heeft geboekt in de periode 2016-2023. Vooral op de volgende gebieden is de score met meer dan 40 procent gestegen:
- Bedrijven die investeren in ICT-vaardigheden van het personeel (‘Enterprises providing ICT training’)
- Modelaanvragen (‘Design applications’)
Er zijn echter ook dalingen, met name op de volgende gebieden (meer dan 30 procent):
- Aandeel productinnoveerders in het mkb (‘Product innovators (SMEs)’)
- Werkgelegenheid in innovatieve bedrijven (‘Employment in innovative enterprises’)
- Omzet met innovatieve producten (‘Sales of innovative products’)
Opvallend is de lage positie van Nederland bij de niet-R&D-deel van de innovatie-uitgaven (‘Non-R&D innovation expenditures’). Volgens een analyse van het CBS, uitgevoerd op verzoek van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK), heeft Nederland vanaf 2012 lagere uitgaven aan machines voor nieuwe of sterk verbeterde producten en processen gerapporteerd vanwege strengere controles. Hierdoor scoort Nederland sindsdien veel lager op deze indicator, en verschillen in enquêtering en plausibiliteitscontroles tussen lidstaten kunnen betekenen dat deze score internationaal moeilijk vergelijkbaar is.
