COLUMN: “Zelf denken is zooo 20e eeuw” – Groetjes, de AI
COLUMN: “Zelf denken is zooo 20e eeuw” – Groetjes, de AI
Een recent gepubliceerde studie van Michael Gerlich in het toonaangevende Societies benadrukt wat gezonde AI-critici al jaren roepen tegen opdringerige AI-cowboys: “Zelf nadenken is zó 20e eeuw”.
Waarom zou je nog zelf je hersenen inschakelen, als je ook gewoon een vraag in een tekstvak kunt typen en binnen drie seconden een perfect geformuleerd antwoord krijgt van je digitale oppas?
Kritisch denken is voor boomer-professoren met krijtborden. Wij hebben immers AI. En dat is veel handiger, want die zijn niet belerend en hoeft geen lunchpauze.
Maar goed. Laten we toch even doen alsof we het nog zelf kunnen verwoorden: kritisch denken, dat ding waarmee je ooit onzin van nuance kon onderscheiden, ligt op de intensive care. En de beademing wordt gedaan door… een chatbot.
Gerlich., onderzoeker, academicus, en blijkbaar één van de weinigen die nog de moeite neemt om zelf data te verzamelen in plaats van het door AI te laten samenvatten. Hij onderzocht 666 mensen en ontdekte: wie veel AI gebruikt, denkt minder kritisch. Of in de taal van de wetenschap: “cognitieve offloading”.
Wat dat betekent?
Nou, in gewone mensentaal: je hersens zijn met verlof, en een bot doet je huiswerk.
Dat is ongeveer het motto van Generatie TikTok. Vraag iemand onder de 25 wat hij vindt van de NAVO-uitbreiding en je krijgt terug: “Uhm wacht, ik vraag het even aan ChatGPT.” Vervolgens krijg je een perfect genuanceerd antwoord – geschreven door een machine, uitgesproken door iemand die “geo-politiek” nog spelt als “geopartyk”. Het onderzoek van Gerlich benadrukt dat juist de groep 17-25 jaar in toenemende last heeft van een groot verlies in kritisch denkvermogen door het gebruiken van AI-chatbots.
En we moeten eerlijk zijn: het is niet alleen de jeugd. Ook hogeropgeleiden zijn erin getrapt. Die gebruiken AI ook bij alles – ze zijn er alleen net iets beter in geworden om het eruit te laten zien alsof ze zelf nog een gedachte hebben gehad. “Oh dit artikel? Ja, ik heb ChatGPT als startpunt gebruikt, maar ik heb het daarna wel zelf geherstructureerd.” Sure Jan.
“We moeten studenten leren kritisch te zijn over AI!”
Prachtig idee om studenten weer kritisch te leren denken, maar het is alsof je iemand leert koken nadat je hem drie jaar lang alleen Thuisbezorgd.nl hebt gevoed. Eerst volledig afhankelijk maken van de algoritmische allesweter en als “docenten” tonen hoe je volledige opdrachten door AI kan laten genereren zonder te weten van de achtergrond, en dan ineens eisen dat ze zelf een mening vormen.
En ja hoor, ook op de werkvloer komt er actie en duikt eindelijk de kritisch op dat die snelle AI-cowboys in hun snelle, dure AI-sessies toch veel nadeligheid hadden weggelaten: “AI is een hulpmiddel, geen vervanging,” roepen de HR-afdelingen inmiddels manisch tijdens teamvergaderingen. Ondertussen schrijft de helft van het kantoor zijn mails, presentaties en verjaardagskaartjes met dezelfde AI-tool. Spoiler: ze klinken allemaal als een overgepolijste TED Talk in slaapstand.
Kritisch denken is voor boomers!
Wat dit onderzoek ons eigenlijk vertelt? Dat kritisch denken niet stervende is – nee, het heeft allang het loodje gelegd. En we hebben het graf zelf gegraven. Met behulp van een AI natuurlijk, want ja, dat is sneller. We zijn van denkende wezens geëvolueerd tot gebruiker van AI – een soort wandelende interface die af en toe “interessant punt” mompelt, terwijl hij een bot antwoord laat formuleren.
We vinden het prima en zijn opgelucht. Zelf denken? Pfff. Dat is zooo 20e eeuw
–
Deze column is ook verschenen op MarketingReport.
Patrick Petersen RDM MA MSc helpt organisaties met AI gericht op businessautomatisering en marketing en is ondernemer met zijn bureau AtMost(TV), auteur van meer dan twintig prijswinnende boeken over AI, marketing, online tech en maatschappelijke ontwikkelingen, zoals zijn www.handboek.ai. Bovenal is hij docent en spreker.
