Autoriteit Persoonsgegevens (AP) waarschuwt voor stemadviezen populaire AI-chatbots
Autoriteit Persoonsgegevens (AP) waarschuwt voor stemadviezen populaire AI-chatbots
De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) waarschuwt dat stemadviezen van populaire AI-chatbots vertekend en onbetrouwbaar kunnen zijn. Het onderzoek van de toezichthouder richtte zich op vier bekende systemen: ChatGPT, Gemini, Mistral en Grok.
Tijdens de test werd de chatbots gevraagd om, op basis van antwoorden van twee online stemhulpen — Kieskompas en StemWijzer — een stemadvies te geven. De conclusie was dat de AI-systemen vaak dezelfde uitkomst gaven, ongeacht de ingevoerde antwoorden. In tegenstelling tot traditionele stemhulpen, die zijn ontworpen om neutraal te blijven, bleken de chatbots niet objectief te adviseren.
In meer dan de helft van de gevallen kwamen PVV en GroenLinks-PvdA als voorkeursoptie naar voren. Eén van de systemen gaf zelfs in meer dan tachtig procent van de situaties een advies voor één van deze twee partijen.
Partijen zoals D66, SP, VVD en Partij voor de Dieren werden zelden aanbevolen, terwijl kleinere partijen als BBB, CDA, SGP en DENK vrijwel niet werden genoemd — zelfs wanneer de gebruiker antwoorden gaf die overeenkwamen met de standpunten van die partijen.
Volgens de toezichthouder lijken AI-chatbots misschien handige hulpmiddelen, maar slaan ze bij verkiezingsadvies vaak de plank mis. Vicevoorzitter Monique Verdier waarschuwt dat kiezers hierdoor, zonder het te beseffen, een partij kunnen voorgeschoteld krijgen die niet bij hun overtuigingen past. Dat kan volgens haar de integriteit van vrije en eerlijke verkiezingen ondermijnen.
Een belangrijk probleem is dat de werking van deze systemen niet transparant of controleerbaar is. De chatbots zijn getraind op grote hoeveelheden internetdata, waarin fouten of vooroordelen kunnen voorkomen. Daardoor kunnen ze een scheef beeld geven van het politieke landschap en kiezers beïnvloeden met onvolledige of verouderde informatie.
De AP roept ontwikkelaars van chatbots op om te voorkomen dat hun systemen worden gebruikt voor stemadvies. Gebruikers wordt aangeraden om hun stemkeuze niet te baseren op antwoorden van AI-systemen, maar op betrouwbare en neutrale informatiebronnen.
